ضربه سخت گرما به آمریکا
کالیفرنیا ضربه سختی خورده است. امسال در بخش‌هایی از غرب آمریکا گرما بی‌سابقه بوده و همراه با خشکسالی شدید و این باعث آتش‌سوزی‌های گسترده شده است. امسال تا‌کنون بیش از دو برابر متوسط مساحتی که در پنج سال گذشته از بین رفته در آتش سوخته است.
دکتر سوزان پریچارد استاد دانشکده علوم محیط‌زیست و جنگلداری دانشگاه واشنگتن می‌گوید: “پس از گرمای شدید در کالیفرنیا شاهد همان آتش‌سوزی‌های بزرگی هستیم که از آن می‌ترسیدیم. با توجه به اینکه در سال‌های اخیر آتش‌سوزی‌های گسترده در کالیفرنیا تا ماه نوامبر ادامه داشته‌اند، می‌ترسم که یک فصل آتش‌سوزی بی‌سابقه دیگر را پیش رو داشته باشیم”.
امسال در سراسر آمریکا حدود ۱/۵ میلیون هکتار سوخته است. این حدود نیم میلیون هکتار بیشتر از همین زمان در سال ۲۰۲۰ است که به عنوان مخرب‌ترین فصل ثبت شده است.
البته مساحت زمینی که در این هشت ماه سال ۲۰۲۱ در سراسر آمریکا سوخته کمتر از میانگین ده ساله است و برخی ایالت‌ها به اندازه کالیفرنیا آسیب ندیده‌اند. با این حال کارشناسان هشدار می‌دهند هنوز این فصل آتش‌سوزی طولانی و بی‌اندازه خشک به پایان نرسیده است. گرمایش زمین احتمال هوای داغ و خشک را زیاد می‌کند و این به آتش‌سوزی‌ها دامن می‌زند.
دکتر پریچارد می‌گوید: “آتش‌سوزی‌های عظیم و همچنین رعد و برق و بادهای شدید هم بر اثر گرمایش زمین فراوان‌تر می‌شوند”.
بدترین آتش‌سوزی تاریخ ترکیه
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه آتش سوزی‌های اخیر را بدترین در تاریخ کشورش اعلام کرده است؛ بیش از ۲۰۰ آتش‌سوزی گسترده در غرب و جنوب ترکیه که دولت می‌گوید اکنون مهار شده‌اند.
به گزارش سامانه اطلاع‌رسانی آتش‌سوزی در جنگل‌های اروپا، امسال حدود ۱۷۵ هزار هکتار جنگل در این قاره سوخته است، بیش از ۸ برابر میانگین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۲۰ برای همین وقت سال.
دکتر یوسف سرنگیل استاد دانشکده جنگلداری دانشگاه استانبول می‌گوید: “امسال در سراسر منطقه مدیترانه سال بسیار بدی بوده؛ به عقیده ما به این علت که ماه ژوئیه گرمتر از حد متوسط بوده است”.
از دولت ترکیه انتقاد شده که آتش‌سوزی‌های اخیر غافل‌گیرش کرده و هواپیماهای کافی برای مهار آتش نداشته است. ترکیه در نهایت از فرانسه، اسپانیا و ایران و چند کشور دیگر کمک گرفت که امداد هوایی به آن رساندند.
یونان هم شاهد آتش‌سوزی‌های بی‌سابقه بوده و ۱۲ برابر بیشتر از حد متوسط جنگل سوخته است. در یونان بیشترین تخریب در جزیره اویا بود که بیش از دو هزار نفر از ساکنانش را از راه دریا از این جزیره بیرون بردند. آتش‌سوزی گسترده دیگر در منطقه پلوپونز بین شهرهای کالاماتا و پاتراس بوده است.
سیبری می‌سوزد
برای اولین بار در تاریخ، در این فصل آتش‌سوزی ثبت شد که دود آتش‌سوزی جنگل‌های سیبری به قطب شمال رسیده است.
ماهواره‌ها حرکت این دود غلیظ را به سمت قطب شمال و فراتر از آن ردیابی کرده‌اند. آتش‌سوزی هر سال در جنگل‌های سیبری رخ می‌دهد، از جنوب و حوالی مرز چین و مغولستان آغاز می‌شود و بتدریج در جهت شمال تا دوردست‌های مدار قطب شمال (شمالگان) پیش می‌رود، جایی که دسترسی به آن دشوار است.
نشانه‌های دیگری هم حاکی از بدتر شدن آتش‌سوزی جنگل‌های سیبری است. بر اساس یافته‌های موسسه جنگل‌بانی سوکاچف، در دهه گذشته (بین ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰) دو برابر دهه پیش از آن جنگل در سیبری سوخته است.
در جمهوری یاقوتستان در شمال شرقی سیبری از اواخر خرداد آتش‌سوزی شدید جنگل‌ها آغاز شد. این آتش‌سوزی‌های شدید، دی‌اکسیدکربن بیشتری هم آزاد می‌کنند و دی‌اکسیدکربنی که آتش‌سوزی جنگل‌های یاقوتسان امسال منتشر کرد بمراتب بیشتر از سال‌های قبل بوده است. البته در مناطق همجوار این جمهوری وضعیت اینقدر وخیم نبوده است.
دانشمندان می‌گویند: آب و هوای گرمتر و خشک‌تر در نواحی شمالی سیبری خطر آتش‌سوزی را افزایش می‌دهد. گرمایش زمین در اثر فعالیت‌های بشر، در شدت گرفتن آتش‌سوزی جنگل‌های سیبری عامل بسیار مهمی است.
یک مطالعه نشان داده گرمای بی‌سابقه در سیبری در سال ۲۰۲۰ بدون گرمایش زمین ممکن نبوده است.
از آمازون چه خبر؟
جنگل‌های آمازون در برزیل به دقت زیر نظر هستند، این زیست‌بوم بسیار ارزشمند را آتش‌سوزی و جنگل‌زدایی برای ایجاد زمین کشاورزی، سخت تهدید می‌کند. برزیل اوایل فصل آتش‌سوزی را پشت‌سر گذاشته که معمولا در همین موقع و ماه آینده به اوج خود می‌رسد.
دکتر میشل کالامندین، بوم‌شناس حاره‌ای، از تجزیه و تحلیل اطلاعات ماهواره‌ای به این نتیجه رسیده که امسال وسعت آتش‌سوزی آمازون کمتر از پارسال بوده اما سرادو، علفزار (ساوانا) وسیعی که برای کشاورزی و دامداری استفاده می‌شود، بیشتر آتش‌سوزی داشته است.
در سال ۲۰۲۰، آتش‌سوزی در حاشیه جنوبی آمازون، در ایالت‌های ماتوگروسو و پارا، بسیار ویرانگر بود جایی که جنگل به علفزارهایی متصل می‌شود که بسیار مستعد آتش‌سوزی هستند.
کاتیا فرناندز استادیار دانشگاه آرکانزاس و مدیر خشکسالی و آتش سوزی در پروژه سرویر-آمازونیا می‌گوید شرایط آب و هوایی کنونی و پیش‌بینی بارندگی خبر از خشکسالی دیگری می‌دهد که یعنی “می‌توانیم دوباره شاهد آتش‌سوزی‌های بزرگی در این منطقه باشیم”.
در دیگر بخش‌های جنگل‌های بارانی برزیل، و همچنین در پرو و بولیوی، انتظار فصل متوسطی می‌رود و در کل پیش‌بینی‌ها این است که شرایط آب‌وهوایی کمتر مناسب آتش‌سوزی‌های عظیم سال ۲۰۲۰ خواهد بود.
اقدامات بشر مثل جنگل‌زدایی هم خطر آتش‌سوزی‌های بزرگ را افزایش می‌دهند. جنگل‌زدایی همچنان وسیع است و هوا که خشک‌تر می‌شود خود می‌تواند سوخت آتش‌سوزی را فراهم کند.
پروفسور فرناندز می‌گوید در کنار این اقدامات بشری، گرمایش زمین هم تاثیر قابل‌توجهی بر آمازون گذاشته است چون شواهد نشان می‌دهند “گرمایش زمین تنوع اقلیمی طبیعی را تشدید کرده و در نتیجه فصل خشک طولانی‌تر و خشکسالی‌ها شدید و فراوان‌تر شده‌اند”.
