دورترین سیاره منظومه شمسی، راز جدیدی را ارائه کرده است. ستاره شناسانی که نپتون را طی 17 سال گذشته با تلسکوپ های زمینی متعدد رصد کردند، کاهش شگفت انگیز دمای جهانی این غول یخی را دنبال کردند که سپس با یک روند گرمایش چشمگیر در قطب جنوبی سیاره دنبال شد.
نپتون، که در فاصله 2.8 میلیارد مایلی (4.5 میلیارد کیلومتری) به دور خورشید می چرخد، فصول را مانند زمین تجربه می کند. البته آن ها بسیار طولانی تر هستند. یک سال در نپتون حدود 165 سال زمینی طول می کشد، بنابراین یک فصل می تواند حدود 40 سال طول بکشد. از سال 2005 در نیمکره جنوبی نپتون تابستان است.
زمانی که انقلاب تابستانی جنوبی در آن سال رخ داد، ستاره شناسان تصمیم گرفتند دمای جوی سیاره را ردیابی کنند. نزدیک به 100 تصویر حرارتی از نپتون که از آن زمان گرفته شد نشان داد که بخش زیادی از نپتون به تدریج سرد شد و بین سال‌های 2003 تا 2018 به میزان 14 درجه فارنهایت (8 درجه سانتیگراد) کاهش یافت.
مطالعه ای درباره این پدیده روز دوشنبه در مجله Planetary Science منتشر شد. مایکل رومن، محقق ارشد این مطالعه، یکی از همکاران پژوهشی فوق دکتری در دانشگاه لستر، در بیانیه‌ای گفت: این تغییر غیرمنتظره بود. از آنجایی که نپتون را در اوایل تابستان جنوبی رصد می‌کردیم، انتظار داشتیم دما به آرامی گرم‌تر شود، نه سردتر.
سپس، یک رویداد گرمایش چشمگیر در قطب جنوبی نپتون بین سال‌های 2018 تا 2020 رخ داد و دما 20 درجه فارنهایت (11 درجه سانتیگراد) افزایش یافت. این نوع گرمایش قطبی تا کنون روی نپتون دیده نشده است. گلن اورتون، محقق ارشد تحقیقاتی در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا، در بیانیه‌ای گفت: «داده‌های ما کمتر از نیمی از فصل نپتون را پوشش می‌دهند، بنابراین هیچ‌کس انتظار تغییرات بزرگ و سریع را نداشت.»
تصاویر با استفاده از تلسکوپ های بسیار بزرگ رصدخانه جنوبی اروپا و تلسکوپ جمینی جنوبی در شیلی، به همراه تلسکوپ سوبارو هاوایی، تلسکوپ کک و تلسکوپ جمینی شمالی، و همچنین داده های تلسکوپ فضایی اسپیتزر که اکنون بازنشسته شده است، گرفته شده است. نور مادون قرمز ساطع شده از استراتوسفر نپتون، یا نوار جوی بالای آن به ستاره شناسان کمک کرد تا نوسانات دما را تشخیص دهند.
نپتون یخ زده دارای میانگین منفی 340 درجه فارنهایت (منفی 220 درجه سانتیگراد) است و ستاره شناسان هنوز نمی دانند چه چیزی باعث این تغییرات دما شده است. در حال حاضر، آنها احتمال می دهند که تغییرات غیرمنتظره می تواند به دلیل تعدادی از عوامل باشد.
رومن می‌گوید: «تغییرات دما ممکن است به تغییرات فصلی در شیمی اتمسفر نپتون مرتبط باشد، که می‌تواند میزان مؤثر خنک شدن جو را تغییر دهد.» اما تغییر تصادفی در الگوهای آب و هوا یا حتی پاسخ به چرخه فعالیت 11 ساله خورشیدی نیز ممکن است در این تغییرات تأثیر داشته باشد.
مشاهدات بیشتری برای کشف واقعی این احتمالات مورد نیاز خواهد بود. تلسکوپ فضایی جیمز وب اواخر امسال اورانوس و نپتون را رصد خواهد کرد. ابزار فروسرخ میانی رصدخانه فضایی می‌تواند شیمی و دما را در جو نپتون ترسیم کند و می‌تواند علت این تغییر را شناسایی کند.
نپتون بیش از 30 برابر زمین از خورشید فاصله دارد و این تنها سیاره منظومه شمسی است که با چشم غیر مسلح از زمین قابل مشاهده نیست. تاکنون تنها فضاپیمای وویجر 2 ناسا در نزدیکی نپتون پرواز کرده است که این رویداد در سال 1989 اتفاق افتاد.
منبع : https://www.ctvnews.ca/
